Kolorowe karty i znak X. Sprawdź, jak głosować w wyborach samorządowych [WIDEO]

Na stronie internetowej Państwowej Komisji Wyborczej trwa odliczanie. W środę 3 kwietnia około godziny 9.30 licznik informował, że do otwarcia lokali wyborczych pozostały 3 dni 21 godzin 31 minut i 35 sekund. 

Lokale zostaną otwarte o godz. 7, a głosowanie potrwa do 21. Chyba że w niedzielę wydarzy się coś, co sprawi, że głosowanie trzeba będzie wydłużyć. Zdecyduje PKW.

Jedna albo dwie tury

W niedzielę wybierzemy ponad 46 tys. radnych. Blisko 40 tysięcy z nich to szczebel gminny i miejski. 6,3 tys. to radni powiatowi, a 552 osoby mają podejmować decyzje na poziomie sejmików wojewódzkich. 

• Wybory samorządowe 2024. Kto zostanie burmistrzem miasta Zwierzyniec [SONDA]
• Wybory samorządowe 2024. Kto wygra wybory na burmistrza Szczebrzeszyna [SONDA]
• Wybory samorządowe w pow. tomaszowskim. Jeden fotel, a chętnych wielu
• Wybory samorządowe 2024. Powiat hrubieszowski: wybiorą burmistrza i 7 wójtów

Do tego trzeba dodać jeszcze 400 osób w radach dzielnic Warszawy oraz 2,5 tys. wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. To wszystko będzie się działo w 31 456 obwodach głosowania.

W niedzielę 7 kwietnia nie rozstrzygniemy wszystkiego. W gminach i miastach, w których żaden kandydat nie otrzyma ponad 50 procent głosów (na wójta, burmistrza, prezydenta) potrzebna będzie druga tura wyborów, która odbędzie się 21 kwietnia. W 2018 roku było tak w 649 miejscowościach.

Kolorowe karty

To skomplikowane wybory, bo wskazuje się radnych kilku szczebli samorządu. To sprawia, że wyborca otrzymuje kilka kart do głosowania – 3 lub 4. To zależy od tego, czy mieszkamy w mieście na prawach powiatu. 

Jeżeli tak, to wybiera się radnych powiatowych, bo ich rolę pełnią miejscy radni. W gminach wiejskich wybiera się (oprócz wójta) także rady gminy, powiatu i sejmik województwa. I nie można w tej wyliczance zapominać o Warszawie i jej dzielnicach, bo to kolejna karta do głosowania.

Dla uporządkowania tych kwestii, każda z kart będzie miała inny kolor:

• gmina – szary,
• powiat – żółty,
• sejmik – niebieski,
• wójt, burmistrz, prezydent – różowy.

Jeden albo więcej

W wyborach gminnych w gminach do 20 tys. mieszkańców są jednomandatowe okręgi wyborcze. Oznacza to, że na danym ternie radnym zostanie tylko jedna osoba. 

• Wybory samorządowe. Kandydaci na wójtów, burmistrzów w powiecie zamojskim
• Wybory samorządowe 2024. Kto zostanie prezydentem miasta Zamość [SONDA]
• Wybory samorządowe 2024. Kto zostanie burmistrzem Tomaszowa Lubelskiego [SONDA]

W większych miejscowościach w każdym okręgu wybiera się więcej radnych – od 5 do 8. Mandaty zdobędą osoby, które otrzymają największą liczbę głosów.

Są takie samorządy, gdzie głosowanie jest formalnością, bo już od dawna wynik wyborów jest znanych. Po prostu zgłosiło się do tego wyścigu po jednym kandydacie na okręg. 

Tak jest np. w podlaskiej gminie Nowy Dwór. Tam na 15 okręgów (w każdym wybiera się jednego radnego) w 9 jest tylko jeden kandydat. W tej gminie jest też tylko jeden kandydat na wójta. 

W takiej sytuacji także odbywa się głosowanie, ale wyborcy zaznaczają kratki TAK lub NIE. Kandydat zostanie wójtem, gdy zdobędzie więcej głosów na TAK.

Tylko X

Wróćmy do kart do głosowania. W komisji nie można sobie wybrać karty, nie można odmówić przyjęcia jednej z nich, a wziąć inne. Albo bierze się udział w wyborach, albo się z tego prawa rezygnuje.

Kiedy już się ktoś wylegitymuje przed członkiem komisji i pobierze karty, to powinien sprawdzić, czy na druku znajdują się wymagane pieczęcie. Bo bez nich głos będzie nieważny.

Na kartach będą znajdowały się imiona i nazwiska kandydatów z konkretnych komitetów (według wcześniej wylosowanej kolejności). Układ listy kandydatów wynika ze zgłoszenia do PKW. To komitet ustala, kto jest na pozycji nr 1, a kto niżej.

Na każdej z kart można wskazać tylko jedną osobę z jednego komitetu. Należy przy jej nazwisku postawić znak X. Formalnie muszą to być to dwie linie przecinające się w obrębie kratki przy nazwisku. 

Inne oznaczenie np. tzw. ptaszki nie będą brane pod uwagę przy liczeniu głosów. Nie powinno się też zamazywać kratki, bo mogą być z tym problemy. 

Bez zamazywania

„Tzw. zamazanie kratki w sposób, w rezultacie którego da się wyróżnić przecinające się linie, także wypełnia definicję znaku X (co najmniej dwie linie przecinające się w obrębie kratki).

Jednolite zamazanie kratki może powodować niepewność, czy pod nim znajduje się znak X, co stwarza ryzyko uznania głosu za nieważny. Dlatego Państwowa Komisja Wyborcza apeluje, żeby wyborcy nie zamazywali kratek, a jedynie stawiali znak X przy nazwisku kandydata, na którego chcą zagłosować” – wyjaśnia PKW.

Jeżeli ktoś prawidłowo wskaże swojego kandydata, a na karcie coś dopisze, to nie ma to znaczenie dla ważności głosu.

Głos będzie nieważny przez:

• postawienie znaku „X” w kratce przy nazwisku więcej niż jednego kandydata (w gminach do 20 tys. mieszkańców i w wyborach wójta, burmistrza, prezydenta),
• niepostawienie znaku „X” w żadnej kratce,
• postawienie znaku „X” w kratce wyłącznie przy nazwisku kandydata skreślonego przez gminną komisję wyborczą,
• postawienie znaku „X” w kratkach obok nazwisk kandydatów umieszczonych na więcej niż jednej liście (w gminach powyżej 20 tys. mieszkańców).

Oznacza to, że jeżeli ktoś postawi „X” nawet przy wszystkich kandydatach jednego komitetu, to głos będzie ważny. Ale przypadnie pierwszej osobie na liście.