Tomaszów Lub.: Miłość bez jutra. W hołdzie Żołnierzom Wyklętym

Inscenizacja „Miłość bez jutra. Pamięci Żołnierza Wyklętego – Jana Leonowicza „Burty” poświęcona została pochodzącemu z powiatu tomaszowskiego bohaterowi, który po zakończeniu II wojny światowej odmówił akceptacji komunistycznego reżimu w Polsce i prowadził zbrojną walkę o niepodległość oraz prawa obywatelskie. Nie złożył broni, ale rozbrajał milicjantów i ormowców, wykonywał egzekucje na agentach UB, działaczach PPR i PZPR i aktywnych zwolennikach „nowej władzy”. Siał zamęt wśród okupantów, aż do czasu, gdy wpadł w ich zasadzkę (9 lutego 1951 r.) we wsi Nowiny (gm. Susiec) i zginął. 

"Burta” był dowódcą jednego z najdłużej walczących z komunistami oddziałów partyzanckich samodzielnego Obwodu WiN Tomaszów Lubelski. Stał się symbolem determinacji i patriotyzmu. Postać tego Żołnierza Niezłomnego przybliżyło mieszkańcom powiatu tomaszowskiego Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Tomaszowskiego. Napisało projekt zakładający wystawienie rekonstrukcji i na jego realizację pozyskało pieniądze z Urzędu Marszałkowskiego oraz Fundacji Banku Polskiego.

W projekt zaangażowano mieszkańców powiatu tomaszowskiego.

Niezastąpieni

 – Od kilku już lat przy okazji wydarzeń historyczno-patriotycznych współpracujemy z grupami rekonstrukcji. Czułem, że można im powierzyć i ten projekt. Ponieważ miała to być jednak inscenizacja z tekstem, prezentowana na scenie, a nie w plenerze czy na sali gimnastycznej, jak to zwykle się odbywało, rekonstruktorzy mieli pewne obawy. Na szczęście zgodzili się, za co jestem im ogromnie wdzięczny – mówi Jarosław Korzeń, prezes Stowarzyszenia i wicestarosta powiatu tomaszowskiego. Nie ukrywa, że czuje się poniekąd „ojcem duchowym” rozwoju tych grup rekonstrukcyjnych, bo jak twierdzi obserwuje ich rozwój z każdą kolejną rekonstrukcją. 

• NIE PRZEGAP I WEŹ UDZIAŁ: Bełżec: Przegląd Pieśni Pasyjnej
• Bełżec: Powiatowy Konkurs na Palmy Wielkanocne
• Tomaszów Lub.: Spotkanie autorskie z Leszkiem Wójtowiczem

Dalsza część artykułu pod zdjęciem.

Do sztuki „Miłość bez jutra” zaangażowano blisko 50 osób w różnym wieku (najmłodsi mieli 4 latka, najstarsi ponad 80 lat). Byli to członkowie Grupy Rekonstrukcji Historycznej Ludności Cywilnej Tomaszów Lubelski, Tomaszowskiego Szwadronu im. 1 Pułku Kawalerii KOP, Stowarzyszenia „Moje Nowosiółki” oraz Teatralnej Grupy „Z fantazją” prowadzonej przez Jadwigę Krawczyk. W rolę „Burty” wcielił się Jarosław Antoszewski. Narratorem był Jerzy Kij. Pani Jadwidze, emerytowanej polonistce, która teraz spełnia swoje marzenia z dzieciństwa „robiąc” teatr, wicestarosta powierzył odpowiedzialne zadanie wyreżyserowania sztuki i napisania do niej scenariusza.

– Scenariusz o tematyce historycznej nie był mi obcy, niemniej jednak ten był dla mnie trudny. Dużo czytałam, szukałam informacji o naszym bohaterze. Zależało nam na przedstawieniu jego życia i działalności. I udało się. Tak jak udała się praca z tak dużą grupą jednocześnie. Grupa „Z Fantazją” liczy tylko 12 osób, więc to doświadczenie było dla mnie wyzwaniem. Myślę, że się sprawdziłam. Jestem zmotywowana pozytywnymi opiniami i wdzięczna wicestaroście, że dał mi szansę wziąć udział w tak olbrzymim przedsięwzięciu – mówi Jadwiga Krawczyk.

Rekonstruktorzy bronią się przed nazywaniem ich aktorami.

– My jesteśmy rekonstruktorami, którzy potrafią słuchać dowódcy. Większość z nas miała pierwszy raz okazję wystąpić na scenie TDK-u. Było to dla nas nowe, stresujące i ważne doświadczenie. Naszym dowódcą była cudowna pani reżyser Jadwiga Krawczyk. Chcemy jej podziękować za wszystkie rady, wskazówki, gdy mieliśmy trudne chwile – mówi Elżbieta Raczkiewicz z GRH Ludności Cywilnej.

Reżyser nauczyła rekonstruktorów czegoś bardzo przydatnego.

– Zawsze, gdy pracuję z aktorami mówię do nich: „Ty tę rolę musisz poczuć, ona musi wychodzić z ciebie. Nie możesz stać obok tej roli, tylko ona musi być w środku, musisz ją dotknąć. Wtedy będzie sukces". I tak też aktorzy robili, czym wzbudzili wzruszenie w widzach – zdradza J. Krawczyk.

Nie mniejsze wzruszenie towarzyszyło samym grającym.

– Podczas ogrywania rekonstrukcji, nie da się wyłączyć uczuć. Ja szybszym biciem serca na scenie utkałam osnowę pamięci o naszym bohaterze Janku i w ogóle żołnierzach niezłomnych, którą chciałabym zostawić w sercu i nieść następnym pokoleniom. Tak jak znam swoje koleżanki i kolegów, wiem, że wszyscy bardzo to przeżyli – wzrusza się Elżbieta Raczkiewicz.

Pamięci Niezłomnych

– Mój dziadek był AK-owcem i w 1953 roku zginął w kazamatach zamku w Lublinie. Od zawsze mam wewnętrzne poczucie, by pielęgnować pamięć o ludziach, którzy tak jak on walczyli i ginęli za Polskę – przyznaje Jarosław Korzeń.

Spektakl „Miłość bez jutra” był mocnym akcentem obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W Tomaszowie te obchody rozłożono na kilka dni. 1 marca uroczyście podniesiono flagę na maszt, odśpiewano hymn Polski, były przemówienia, składanie kwiatów pod Powiatowym Urzędem Bezpieczeństwa Publicznego i zapalenie zniczy przy kolumnie pamięci „Żołnierzy Wyklętych” na drodze krzyżowej przy Sanktuarium Matki Boskiej Szkaplerznej. 

Organizacją obchodów w tym dniu zajęło się miasto i starostwo powiatowe. Natomiast 3 marca jak co roku miasto Tomaszów zorganizowało „Bieg Tropem Wilczym”. Wzięło w nim udział 200 osób, chcąc w ten sposób zamanifestować swoją pamięć o ofiarach reżimu komunistycznego. Po nim odsłonięta została tablica pamiątkowa zamontowana na ścianie byłego więzienia Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Poświęcona jest bohaterowi tegorocznych lokalnych obchodów, czyli „Burcie”. Zakup tablicy sfinansowało Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Tomaszowskiego i Muzeum Regionalne.

Historia jest ważna

W kadencji samorządowej 2018-2023 Stowarzyszenie Samorządów Powiatu Tomaszowskiego zrzeszające prawie wszystkie gminy z powiatu (poza Ulhówkiem) pod kierownictwem Jarosława Korzenia pozyskało ponad 750 tys. zł na realizację różnych projektów.

– Nasza działalność wpisała się w niszę ekologiczno-patriotyczną. Zorganizowaliśmy wiele ciekawych konkursów dla naszych mieszkańców, wydarzenia, które gromadziły tysiące ludzi, także spoza naszego powiatu. Były to w szczególności rekonstrukcje historyczne przypominające o życiu dra Janusza Petera, powstaniu styczniowym, wojnie polsko-bolszewickiej, teraz Żołnierzach Wyklętych, ale także warsztaty, pikniki z grupami rekonstrukcyjnymi, które odtwarzały m.in. dawne życie na wsi. Wspólnie ze sponsorami udało nam się też zbudować instalację patriotyczną Łuk Zwycięstwa, który codziennie przypomina mieszkańcom Tomaszowa o naszej historii. Ciężko byłoby taką działalność przerwać. Mam więc nadzieję, że będzie kontynuowana. Cieszę się też, że mogłem jej dotychczas przewodniczyć i współpracować z tyloma wspaniałymi osobami – podsumowuje Jarosław Korzeń.