Bondyrz: Pomnik Powstania Zamojskiego odsłonięty. Niech każdy pamięta o historii

– Mieszkańców Zamojszczyzny nie tylko wyganiano z domów, transportując do obozów przesiedleńczych, obozów przejściowych i obozów koncentracyjnych, ale też okradano ich i mordowano – powiedział podczas przemówienia dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej. – Te represje dotknęły 120 tys. osób, wśród nich 30 tys. dzieci! Na cierpienie ludności Zamojszczyzny nie mógł patrzeć obojętnie żołnierz polski. Ten sam żołnierz, który składał przysięgę na wierność wolnej i niepodległej Polsce w roku 1939.

To żołnierze Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich podjęli nierówną walkę z potęgą i zatrzymali wysiedlenia. – Pamięć o nich niestety nie przetrwała – zauważył poseł Sławomir Zawiślak, który jest prezesem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość.

 – Wiemy, że powstańcy nie doznali pamięci w sposób właściwy przez wiele lat Polski ludowej, ale teraz – dzięki wysiłkowi społeczników, dzięki wysiłkowi Instytutu Pamięci Narodowej – odsłonimy pomnik czczący ich pamięć.

Pomnik Powstania Zamojskiego składa się z dwóch płyt kamiennych ściętych pod skosem, których najwyższy punkt jest „podrywany przez orły”. To nawiązanie do bohaterskiego zrywu żołnierzy AK i BCh.

• WARTO PRZECZYTAĆ: Zamość: Pamięci zamordowanego Stanisława Witeszczaka. Przy CKZiU stanął obelisk

Przedsięwzięcie zostało współfinansowane przez IPN oraz ŚZŻAK Okręg Zamość. Odsłonięcia pomnika dokonali prezes IPN oraz poseł Zawiślak. Wśród obecnych na uroczystości znaleźli się też m.in. wicewojewoda lubelski Bolesław Gzik i dr Robert Derewenda, dyrektor lubelskiego oddziału IPN.

Podczas wydarzenia dr Karol Nawrocki oraz dyrektor dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek oraz jego zastępczyni Joanna Sulej-Piskorz, a także prof. Jan Żaryn, dyrektor Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej, radny powiatu zamojskiego Janusz Brzozowski oraz Józef Mazur z Kola Rejonowego ŚZŻAK w Komarowie zostali uhonorowani przez Prezydium Zarządu ŚZŻAK Okręg Zamość Odznaką Zasługi Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręg Zamość.

Po uroczystości odbyła się konferencja naukowa poświęcona niemieckim represjom i zbrodniom na mieszkańcach polskich wsi podczas II wojny światowej.

Pierwsze wysiedlenia z Zamojszczyzny rozpoczęły się w nocy z 27 na 28 listopada 1942 r. Niemcy zamierzali objąć nimi prawie 700 wsi, ale ze względu na opór ludności i skuteczną walkę zbrojną partyzantów z AK i BCh do sierpnia 1943 r. deportacje dotknęły blisko 300 polskich miejscowości. Okupanci wywieźli z rodzinnych domów do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe do III Rzeszy ok. 110 tys. osób, w tym ponad 30 tys. dzieci. Na opuszczonych terenach osiedlono 10-13 tys. Niemców, głównie z Bukowiny i Besarabii, a także ok. 7 tys. Ukraińców.