Fot. Wiesław Huk Słowa Grzegorza Kuprianowicza (w środku) wojewoda lubelski uznał za skandaliczne.
Petro Poroszenko przybył do Sahrynia (gm. Werbkowice) 8 lipca – jak podała administracja prezydencka w Kijowie – na zaproszenie "ukraińskiej społeczności tego kraju". Towarzyszyli mu m.in. szef Ukraińskiego Instytutu Pamięci Narodowej Wołodymyr Wjatrowycz i szef ukraińskiej Państwowej Komisji do spraw Upamiętnień Ofiar Wojen i Represji Światosław Szeremeta, którzy do niedawna znajdowali się na liście osób niepożądanych w Polsce, jak również liczne delegacje mieszkańców Ukrainy. Nie zabrakło przedstawicieli ukraińskiej społeczności mieszkającej w Polsce, w tym prezesa Związku Ukraińców w Polsce Petra Tymy oraz prezesa Towarzystwa Ukraińskiego w Lublinie Grzegorza Kuprianowicza.
REKLAMA
Ten ostatni – podczas swojego przemówienia przy pomniku upamiętniającym kilkuset Ukraińców pomordowanych w Sahryniu – podkreślił, że 74 lata temu zginęli tu obywatele Rzeczypospolitej, ukraińscy prawosławni mieszkańcy tej ziemi, "na której od stuleci żyli ich przodkowie". Dodał, że zginęli oni z rąk innych obywateli Rzeczpospolitej, "dlatego, że mówili w innym niż większość języku i byli innego wyznania".
– Ta zbrodnia przeciwko ludzkości popełniona została przez członków narodu polskiego – partyzantów Armii Krajowej, będących żołnierzami Podziemnego Państwa Polskiego – powiedział Grzegorz Kuprianowicz.
Skandaliczne słowa
Na te słowa zareagował wojewoda lubelski Przemysław Czarnek, nazywając ją skandaliczną, a uroczystości z udziałem głowy ukraińskiego państwa w Sahryniu nazwał prowokacją.
– Tragiczne wydarzenia z Sahrynia miały miejsce 10 marca 1944 r. – przypomniał w poniedziałek (9 lipca) na zwołanej konferencji prasowej wojewoda lubelski. – Jak to się ma do 8 lipca 1943 r., tego nikt nie wie. Zostało to zrobione (uroczystości z udziałem prezydenta Ukrainy – przyp. red.) jako prowokacja w 75. rocznicę krwawej niedzieli na Wołyniu, gdzie w sposób systemowy ukraińscy nacjonaliści, bandyci, których ciężko szukać w historii świata, w sposób bestialski mordowali tysiące Polaków podczas nabożeństw religijnych. Ta rocznica została uroczyście uczczona przez pana prezydenta Andrzeja Dudę wczoraj w katedrze łuckiej, na miejscu tej zbrodni. Natomiast Ukraińcy zorganizowali modlitwy na grobach swoich rodaków, którzy zginęli 10 marca, a nie 11 lipca, jednoznacznie powodując prowokację.
Dodał, że Grzegorz Kuprianowicz swoją wypowiedzią równocześnie zrównał wydarzenia z Sahrynia z ludobójstwem na Wołyniu, co w jego przekonaniu może stanowić przestępstwo. – Dlatego kieruję zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa – powiedział Przemysław Czarnek.
Wojewoda chce, żeby prokuratura sprawdziła, czy nie doszło do popełnienia przestępstwa w kierunku znieważenia narodu polskiego albo publicznego i wbrew faktom zaprzeczania zbrodni nacjonalistów ukraińskich.
Więcej przeczytasz w najnowszym numerze i e-wydaniu Kroniki Tygodnia
CZYTAJ TAKŻE: PREZYDENT DUDA W ŁUCKU, POROSZENKO W SAHRYNIU - RELACJA
16.02.2021 08:00 14 94
21.02.2021 06:17 7 2
w sahryniu zamordowano okolo 600 osob w wyniku akcji odwetowych prowdzonych przez ak i bataliony chlopskie ,,komu z tego powodu jest przyjemnie to lapka w gore
Ukrainy nie było niema i nie będzie Ruskie od wschodu Polska od zachodu zbierajcie się puki macie co zbierać
Robisz błędy ortograficzne kacapie.
jak mi sie napatoczy pod jakim kol wiek sklepem zawlokę na strasz za kontrabandę
Czytał ktoś nazwiska z tablic w Sahryniu ? Dużo znanych z Hrubieszowa jest.
Tym sposobem potwierdza się to co powiedział Kuprianowicz, że to Polacy (obywatele polscy) pomordowali Polaków (obywateli polskich).
Do sahryniacy Nie rob sobie z nas jaj i zdrajcow mieszkancy Sahrynia nie brali w tym udzialu i nie popieraja antypolaka Kuprianowicza
Mieszkańcy Sahrynia są z Panem, Panie Kuprianowicz. Niech Pan walczy o prawdę!
Przestan pie... ukrainski trolu!
a my Polacy papierosy pod biedrąkami i innymi marketami kupyjemy, w Hrubieszowie a oni sie z nas smieją .durne polaczki oczywiście dorobbek mają wspaniały. paranoja
Slysze dzisiaj w radiu Nasza piltyka jest taka Jeszcze wiecej Ukraincow w Polsce tak mowi kto ?Tak PiS!
Z drugiej strony PO-PSL spowodowało odpływ siły roboczej do innych krajów unii i chcieli islam tu sprowadzić. W burce by twoja żonka łaziła to byś sie pewnie cieszył.
Poroszenko to ***, którą sprzedała siew Putin. A w historii zawsze jest kłamstwo i oszustwo, ponieważ każda strona pisała tak jak jej jest wygodniej. Tak samo jak teraz w polityce...
Niedawno jeden z ukrainskich gen powiedzial W Polsce jest nas juz tak duzo ze jak bedzie trzeba to wezma paly i zrobia z Polakami porzadek PiS daje wam to do myslenia.?Cz moze nadal nie?
Widze po urzedach i sie zastanawiam czy nazwiska nie zmienić na - niuk , czy - czuk. Łatwiej z pracą wtedy by było na wschodzie.
Zdeś wodki niet. Ruski idi domoj.
Żadne cywilizowane państwo nie blokuje ekshumacji, badań, tylko skorumpowana ukraina
Bardzo dobra była z Wami ta dyskusja. Dziękuję jeszcze raz za słowa pana Kuprianowicza. Mam nadzieję, że się z prof. Czarnkiem pogodzą i będzie po sprawie.
jestem tego samego zdania. prawda i zrozumienie przede wszystkim. to nas i Ukraińców zawsze łączyło, nasze takie narodowe cechy
Najbardziej nas połączył Wołyń i Galicja
Zawsze mam rację, wiem więcej od Wikipedii, a tu mnie teraz nikt nie chce cytować. Skandal.
Jakas sw... uzywa mego nicka poslugujjac sie nie zswsze prawdomowna Wikipedia Wstyd,
Wikipedia o skutkach ataku na Sahryń: Zbrodnia z 10 marca 1944 [...] przełożyła się na wzrost poparcia dla OUN-B, w której zaczęto widzieć jedynego obrońcę przed polską partyzantką.
Więc jak? Dało to co? Obronili kogoś, czy sprowokowali nowe akty terroru?
Jak by nie było nosi miano zbrodni, to samo zbrodnia w Wierzchowinach. AK nie było święte. Ale to ma inny charakter niż masowe ludobójstwo na Wołyniu czy w Galicji co chcieli na Chełmszczyzne przenieść.
Zdecyduj się, po której stronie stoisz.
Każde zabójstwo jest zbrodnią. Tu nie chodzi o strony. Faktem jest, że jak by nie atak na Sahryń to by z twierdz UPA ruszyli na Polaków, bo mieli takie plany. To był atak wyprzedzający zbrodnie, które oni chcieli popełnić. A jak uważacie ze Wikipedia przekłamuje Historie jest opcja zgłoszenia tego do nich pod danym wpisem lub do prokuratury.
Wikipedia: Zbrodnia w Sahryniu – zbrodnia popełniona przez polskie oddziały partyzanckie (Armii Krajowej i Batalionów Chłopskich) na ukraińskiej ludności Sahrynia 10 marca 1944, podczas akcji przeciwko zgrupowaniom Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) w Sahryniu, Szychowicach, Modryniu, Turkowicach, Łaskowie i Miętkiem.
Cytuj dziadu do konca,
Jaka UPA, jak tam wtedy nie było UPA.
Czy ukraincy w czasie wojny byli obywatelami polskimi?w czasie wojny Ukraincy wypowiedzieli polskie obywatelstwo!Polske zakopali Polakow mordowaliNiszczyli wszystko z Polska zwiazane Chyba kazdy powinien to wiedziec!
A pogrzeby polsakości w kopcach kto robił? Nie byli polakami i nie sa nadal bo wielu z nich zostało w polsce i wstąpiło do PPR a potem PZPR
Tak. Byli.
Łukasz Adamski: "mieszkańcy Sahrynia byli obywatelami RP, a AK była legalnym polskim wojskiem, podległym rządowi, ergo w marcu 1944 r. polskie wojsko wymordowało polskich obywateli".
JEDNO CI POWIEM ZAPOZNAJ SIE Z HISTORIA!
Kto szuka odwetu, powinien wykopać dwa groby.
do miejscowy Przestan sie podszywac!Slowa warte zacytowania?Jedno wielkie klamstwo!Odniose sie tylko do jednego Tego ze pomnik w sahryniu nie zostal oficjalnie odsloniety Powiem ci jedno i nie b edzie!Pomnik w sahryniu zaklamuje historie !Jego treśc wystrój cmentarza zostaly kilka lat temu jednostronnie i samowolnie zmienione przez strone ukrainska nie doszlo wtedy do jego odsloniecia przez perydenta Kaczyńskiego i Juszczenke Ja to wie i bylem tego swiadkiem! pezstan dziekować za antypolsie slowa!klamliwe wypowiedzi Jestes bowiem podobnym klamca!
Co konkretnie w nim zmieniono?
Nic nie zmieniono. Coś mi się pomyliło. Nie o ten pomnik mi chodziło.
Przestan swinio uzywac mego nicka i jie pisz klamliwie
Piękne słowa warte zacytowania. Dziękujemy.:
Przemówienie prezesa Towarzystwa Ukraińskiego dra Grzegorza Kuprianowicza w Sahryniu na uroczystościach z udziałem Prezydenta Ukrainy Petra Poroszenki, poświęconych pamięci ukraińskich prawosławnych ofiar, które zginęły 10 marca 1944 r. w Sahryniu z rąk oddziałów Armii Krajowej
Вельмидостойний Пане Президенте!
Przedstawiciele władz państwowych i samorządowych Rzeczypospolitej Polskiej!
Всечесні Отці!
Dostojni Goście!
Шановна громадо!
Зібралися ми у місці священному для Холмщини – у Сагрині, де віддали своє життя численні сини і дочки українського народу – вірні діти Православної Церкви. Важко уявити собі те, що відбулося у цьому місці 74 роки тому – вранці 10 березня 1944 року, коли на цих подвір’ях і полях вбивали синів цієї землі лише тому, що говорили вони українською мовою, за те, що сповідували святу православну віру.
Ця земля довкола Сагриня – це серце Холмщини, регіону, який так помітно записався в історії українського народу. Не лише тому, що Холм був столицею Галицько-Волинського князівства, містом князя Данила Романовича, усипальницею руських князів та місцем народження першого голови української держави у ХХ столітті – Михайла Грушевського. Холмщина – це регіон, у якому століттями побутувала і розвивалася українська культура і мова, де жили у минулому сотні тисяч синів і дочок українського народу. Цей регіон відіграв також важливу роль в історії Українського Православ’я. Вже у ХІІІ столітті була заснована Холмська православна єпархія, одна із найдревніших єпархій Київської православної митрополії. Холм протягом століть був одним із центрів духовного життя українського народу як столиця православної єпархії та місце почитання Холмської чудотворної ікони Пресвятої Богородиці.
Саме тут поруч – неподалік літописного Червеня височіє над Гучною відроджений 10 років тому Турковицький св.-Покровський православний монастир. Саме через тиждень – 15 липня збиратимуться там сини цієї землі у день свята Турковицької ікони Пресвятої Богородиці. У минулому у цей день збиралися там десятки тисяч православних холмщаків. Й досі співають у церковній пісні: «До Туркович спішить народ на Ризи Положення, тут від недругів і турбот шукають всі спасення».
Сьогодні згадуємо події березня 1944 року, у ці воєнні дні, в розпалі польсько-українського протистояння, захисту в Сагрині шукали українські мешканці сусідніх сіл. Саме в ніч з 9 на 10 березня 1944 року, у день особливий в українській національній традиції, атаку на село здійснило об’єднання відділів Армії Крайової – військового формування польської підпільної держави під командування поручника Зенона Яхимка «Віктора». Атака на Сагринь почалася біля 4 години ранку і продовжувалася до 10 години, коли село було повністю спаленим. Досі не знаємо точної кількості жертв.
Цього ж дня формування Армії Крайової провели також атаки на інші сусідні українські села: Шиховичі, Ласків, Малиці, Метелин, Турковичі, Прегоріле, Теребин, Теребинець, Верешин та інші. У результаті акції польського підпілля ці села були частково або повністю спаленими, а їхні українські мешканці вбиті.
Stoimy przed pomnikiem upamiętniającym ofiarę życia mieszkańców Sahrynia i okolicznych wsi, którzy zginęli w tragiczny ranek 10 marca 1944 roku. Warto przypomnieć, że przed ponad 74 laty zginęli tu obywatele Rzeczypospolitej – ukraińscy prawosławni mieszkańcy tej ziemi, na której od stuleci żyli ich przodkowie. Zginęli oni z rąk innych obywateli Rzeczypospolitej, dlatego, że mówili w innym niż większość języku oraz byli innego wyznania. Ta zbrodnia przeciwko ludzkości popełniona została przez członków narodu polskiego – partyzantów Armii Krajowej będących żołnierzami Polskiego Państwa Podziemnego.
Свідок тих страшних часів – тодішній архипастир Холмщини і Підляшшя – знаменитий православний ієрарх та визначний український вчений архиєпископ холмський і підляський Іларіон (Огієнко) у своєму посланні у Свято Зішестя Святого Духа 1944 року писав: «Глибоко вірю, що багатьох з-посеред замордованих священнослужителів моєї єпархії будуть приєднані нашою Церквою до лику святих». Так і сталося. Саме 15 років тому, у 2003 році, рішенням Священного Собору Єпископів Автокефальної Православної Церкви в Польщі до сонму святих включено свв. Мучеників Холмських і Підляських, які загинули на цій землі у 40-ві роки ХХ століття. Як записано в соборній постанові до Собору свв. Мучеників Холмських і Підляських зараховано «Тих, імена котрих знаємо та Тих, чиїх імен не знаємо, а відомі вони тільки Всемогутньому Богові...». Таким шляхом Православна Церква дала свою оцінку цих жахливих подій.
У цьому місці варто нагадати, що трагедія українського православного населення Холмщини і Підляшшя не почалася в роки Другої світової війни. Вже напередодні війни – у 1938 році на Холмщині та Південному Підляшші було проведено безпрецедентне варварське руйнування православних храмів та полонізаційно-ревіндикаційну акцію, метою якої була полонізація та насильне навернення на католицизм місцевого українського православного населення. Саме відзначаємо 80-і роковини цих драматичних подій, які відбувалися також і на цій землі. Не були вони стихійною, незапланованою акцією радикальних середовищ, не були також результатом рішень окремих місцевих чиновників. Руйнування православних церков, як і вся полонізаційно-ревіндикаційна акція, були елементом послідовної і спланованої на довгі роки політики тодішньої польської держави.
Właśnie w tym roku obchodzimy 80. rocznicę przeprowadzonej w 1938 roku akcji burzenia cerkwi prawosławnych na Chełmszczyźnie i Południowym Podlasiu, gdy na tej ziemi zburzono w czasie pokoju i na mocy decyzji państwa ponad 120 chrześcijańskich świątyń. Świętej pamięci Prezydent Rzeczypospolitej Lech Kaczyński pisał przed 10 laty:
„Dramatyczne wydarzenia roku 1938 na Chełmszczyźnie i Podlasiu, gdzie doszło do burzenia prawosławnych cerkwi, pokazują, że w działaniach władz każdego państwa podstawowe prawa i wartości nie mogą być pomijane czy ignorowane. W 1938 roku nie uszanowano naturalnego azylu, jakim jest każdy Dom Boży. Na terenach mieszanych wyznaniowo i etnicznie zdarzyły się wypadki, które nigdy nie powinny się zdarzyć”.
Без розуміння подій 1938-1939 років неможливо зрозуміти польсько-українські стосунки у ХХ столітті, адже польсько-українські конфлікти не почалися в 1943 чи 1944 роках...
Після українських мешканців Сагриня та інших навколишніх сіл не залишилося тут майже нічого, крім їхніх останків, які часто без християнського похорону спочивають не лише на цьому кладовищі, але також на полях, які бачимо довкола. Після українських жертв Холмщини залишилася лише пам’ять...
Коли 10 років тому назад, за ініціативою української держави і старанням Волинської обласної державної адміністрації, споруджено цей меморіал у Сагрині українська громада сприйняла це з великою надією, хоч була проігнорована в процесі узгоджень, а форма меморіалу та написи, які там уміщені, не відповідають очікуванням нашої громади. Лише після домагань української громади та Православної Церкви виправлено споруджені у Сагрині хрести, надаючи їм форму, згідну з місцевою православною традицією.
Незважаючи на брак офіційного відкриття, цей пам’ятник протягом минулих 10 років став місцем пам’яті про жертви Сагриня. Кілька разів у рік возносимо тут молитву, прибувають тут віддати шану своїм предкам сини Холмської землі – і ті, що живуть на рідній Холмщині, і ті, які є зараз громадянами української держави і згуртовані у Товариствах «Холмщина». У 2014 році – у 70-ті роковини Сагринського злочину – відбулися тут особливі урочистості, очолені Його Високопреосвященством Високопреосвященнішим Авелем, Православним Архиєпископом Люблинським і Холмським. Саме тоді – після семи десятиліть – була тут вознесена заупокійна молитва з елементами чину похорону, котрого жертви Сагриня не мали...
Stoimy przed pomnikiem wzniesionym już 10 lat temu, który nie doczekał się oficjalnego odsłonięcia z udziałem prezydentów Polski i Ukrainy, tak jak to było pierwotnie uzgodnione. Żałujemy, że pamięć ukraińskich prawosławnych ofiar Chełmszczyzny nie została w Sahryniu uczczona w analogiczny sposób jak stało się to w przypadku pamięci polskich ofiar Wołynia w Porycku-Pawliwce, w przypadku pamięci ukraińskich ofiar Ziemi Przemyskiej w Pawłokomie czy w przypadku pamięci polskich ofiar Galicji Wschodniej w Hucie Pieniackiej. Żałujemy, że trzej kolejni prezydenci Rzeczypospolitej nie zechcieli uczcić tutaj pamięci obywateli Rzeczypospolitej wyznania prawosławnego narodowości ukraińskiej, którzy zginęli w Sahryniu. Mieliśmy i ciągle mamy nadzieję, że ich pamięć zostanie jednak uczczona przez Rzeczpospolitą Polską równie godnie jak pamięć obywateli innych narodowości i wyznań, którzy ponieśli śmierć w strasznych latach drugiej wojny światowej. Dla społeczności ukraińskiej Sahryń jest symbolem tragedii Chełmszczyzny w latach 40. XX wieku.
Kończąc, chciałbym zacytować słowa Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy, które skierował on zupełnie gdzie indziej, ale które niezwykle aktualnie brzmią także tutaj, w Sahryniu:
„Pamięć o dokonanej tutaj rzezi niesie także zobowiązanie, by przyszłość opierać na solidnym fundamencie prawdy, nie zaś na fałszu, zapomnieniu, wyparciu. […] nasze narody potrzebują siebie nawzajem, aby oba nasze państwa były silne i bezpieczne. I dlatego potrzebujemy też pamięci i prawdy […] aby nic podobnego nigdy więcej się nie powtórzyło i aby nasze relacje opierały się na mocnych podstawach i wzajemnym zaufaniu”.
Вельмидостойний Пане Президенте!
Прийміть від української громадськості Холмщини і Підляшшя, від усієї української громади в Польщі, слова вдячності за Вашу присутність у місці священному для українського народу Холмщини і Підляшшя. Це вперше Президент України відвідує Холмську Голгофу – село Сагринь, вперше схиляє голову перед українськими жертвами Холмської землі. Сподіваємось, що це спричиниться до цього, що пам’ять про українські жертви Холмщини 40-х років ХХ століття стане елементом загальноукраїнської національної пам’яті, а українська держава буде послідовно піклуватися про ці священні для всього українського народу місця.
Musimy mieć nadzieję, że trudna przeszłość przestanie być przeszkodą w budowaniu dobrych relacji między narodami polskim i ukraińskim, między Polską i Ukrainą. Oczywiście żadna zbrodnia, która przynosi śmierć niewinnych ofiar nie może być usprawiedliwiona, niezależnie od tego czy ofiarami są Ukraińcy, Polacy czy osoby innej narodowości. Każdy ma też prawo do pamięci, ponieważ ona buduje naszą tożsamość, ciągłość historyczną.
Сагринь – це символ трагедії українського православного народу Холмщини. Пам’ять про це триває в українській громаді Холмщини, серед синів цієї землі, що мешкають в Україні та по всьому світі. Ми, як українці, як православні, не маємо права забувати, ми зобов’язані до збереження пам’яті. Проте, зберігаючи пам’ять про невинні жертви, які спочивають у цій землі, ми повинні навчитися пробачити, адже це наш християнський обов’язок. Тим, хто 10 березня 1944 р. знайшов у Сагрині смерть, можемо дати від себе лише пам’ять і нашу гарячу заупокійну молитву. Вічная пам’ять!
Won na ukrainę z tymi tekstami. Na donbasie ci sie przydadzą
Rozebrane cerkwie zawsze można odbudować ciekawe w jaki sposób upaińcy mają zamiar wskrzesić pomordowanych Polaków ? Stawiają dobra materialne ponad życie ludzkie , tak czynią zwierzęta nie ludzie .
Następna sprawa to przytaczanie słów o "fundamencie prawdy" a potem zabronić ekshumacji pomordowanych by nie wyszła na jaw prawda jak mordowano i ile osób . Zrównanie Wołynia z grupką zacietrzewionych upaińców - to jest prawda ? i płakanie że pomnik nie odsłonięty a niby przed jakim pomnikiem składał wieniec Duda ? w szczerym polu a w Polsce roszczenia że nikt z Polski nie chce odsłonić pomnika na którym są wykute międzyinnymi nazwiska katów ludobójstwa . Potem to by się zaczeła propaganda że prezydent odsłonił pomnik to oznacza że Polacy zaakceptowali UPA , nie z nami takie numery Bruner , wystarczyło że Kaczyński wspomniał o cerkwiach w odniesieniu do innego okresu to ten kupranowicz dopisał sobie ideologie że to chodzi o Sahryń , tak właśnie działają ukraińcy , kłamią , prowokują , przeinaczają fakty po czym mówią że trzeba opierać się na faktach , ot taka bezczelność .
A więc ile cerkwi już odbudowałeś?