Leszek Wójtowicz
Wewnątrz zabytku zastosowano szlamy uszczelniające, które zabezpieczają go przed wilgocią. Ale najpoważniejsze i najtrudniejsze okazały się prace przy elewacji kamienia od strony elewacji wschodniej wraz z cokołem i portalem oraz bogato zdobioną attyką z dwoma wolutami. Kamienie, z których zbudowana jest elewacja wschodnia, zostały uzupełnione oraz oczyszczone i wzmocnione, uszczelniając całą konstrukcję spoiną. Podobne działania zostały przeprowadzone przy portalu z cokołem elewacji zachodniej.
Najwięcej uwagi i czasu zajęły prace konserwatorskie na szczycie Bramy. W obrębie tympanonu znajduje się bogato zdobiona płaskorzeźba przedstawiająca Św. Tomasza Apostoła, patrona miasta, klęczącego przed Chrystusem Zbawicielem. Po bokach widnieją dwa kartusze z herbem Jelita. Na fryzie umieszczona jest łacińska inskrypcja „Zwycięzco grzechu, piekła i śmierci odeprzyj wściekłe ataki wszystkich nieprzyjaciół”. Wszystkie elementy attyki zostały poddane gruntownemu oczyszczeniu metodą chemiczną. Jednak, ze względu na wyjątkowo silne zanieczyszczenie kamienia przez gnieżdżące się na attyce ptaki, zastosowano metodę nieinwazyjną – laserem.
Całkowita wartość zadania to ponad 345 tys. zł, z czego 250 tys. zł stanowiło dofinansowanie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Przypomnijmy, że w pierwszym etapie zakres prac obejmował m.in. naprawę spękań ścian i sklepień obiektu, wymianę uszkodzonych tynków, renowację kamiennego rzygacza, konserwację cegieł, a także nakryw kamiennych i attyki. Konserwacji został poddany również zielony dach. Wszystko kosztowało prawie 400 tys. zł, w tym 256 tys. zł stanowiło ministerialne wsparcie.
Brama Lwowska wybudowana została w latach 1591-1599. Zaprojektował ją włoski architekt Bernardo Morando. W 1821 r., w związku z budową Nowej Bramy Lwowskiej, stara została zinwentaryzowana i zamurowana. Zamieniono ją na kazamaty więzienne twierdzy zamojskiej. W 1824 r. w kazamacie był więziony przez pewien czas mjr Walerian Łukasiński.
Sto lat później podczas prac mających na celu wyeksponowania celi Łukasińskiego odkryto pozostałości Bramy Lwowskiej. Ponowne otwarcie bramy nastąpiło w latach 1938-1939, a projekt rekonstrukcji fasady opracował Jan Zachwatowicz. Prace przerwały działania wojenne, a rekonstrukcję wznowiono dopiero w 1979 r. (przed planowanymi Centralnymi Dożynkami w Zamościu). Od tamtej pory Brama nie była poddawana kompleksowym zabiegom konserwatorskim, a doraźne naprawy były wynikiem potrzeby ratowania substancji zabytkowej przed postępującą degradacją.
Napisz komentarz
Komentarze