O wizycie prezydenta RP Andrzeja Dudy i byłego prezydenta RFN Horsta Köhlera w Skierbieszowie pisaliśmy TUTAJ.
Obchody 80. rocznicy wysiedleń mieszkańców Zamojszczyzny trwały jednak trzy dni – od 26 do 28 listopada. Co jeszcze przygotowali organizatorzy?
Najmłodsze ofiary
W Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał w Zamościu zorganizowano konferencję popularnonaukową „Dzieci – najmłodsze ofiary wojny...”. O modelu i realizacji niemieckiej akcji wysiedleńczej na Zamojszczyźnie opowiadała Agnieszka Jaczyńska, a dr Beata Kozaczyńska z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach poświęciła swój wykład Polakom ratującym polskie dzieci z Zamojszczyzny.
Losy dzieci deportowanych do KL Auschwitz i na Majdanek przybliżyła dr Janina Kiełboń z Państwoweg Muzeum na Majdanku, a o upamiętnieniach najmłodszych ofiar wysiedleń poza regionem zamojskim opowiedział Michał Durakiewicz z Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN w Lublinie.
Drugą część konferencji rozpoczęła Barbara Oratowska z Muzeum Narodowego w Lublinie, przedstawiając zebranym niepublikowane do tej pory dokumenty Antoniego Kijka z Białowoli. Reprezentujący Tomaszowskie Towarzystwo Regionalne Eugeniusz Hanejko przybliżył historię wysiedleń na terenie powiatu tomaszowskiego, a dr Jakub Żygawski, dyrektor Archiwum Państwowego w Zamościu, przedstawił materiały źródłowe dotyczące wysiedleń ludności Zamojszczyzny w zasobie zamojskiego archiwum.
Konferencję zakończyła dyskusja panelowa oraz wernisaż wystawy „Dzieci – najmłodsze ofiary wojny. W 80. rocznicę wysiedleń ludności Zamojszczyzny” na piętrze zamojskiego Arsenału. Ekspozycja, która powstała w ramach projektu dofinansowanego ze środków Muzeum Historii Polski w Warszawie i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Patriotyzm Jutra”, w szczególny sposób skupia się na losie najmłodszych ofiar wojny, która skradła im spokojne dzieciństwo. Można ją oglądać do 31 marca 2023 r.
Zamojszczyzna pamięta
26 listopada w Gminnym Ośrodku Kultury w Skierbieszowie, po prelekcji dr Beaty Kozaczyńskiej, obyło się spotkanie ze świadkami wysiedleń, którzy przenieśli się wspomnieniami do wydarzeń z nocy 27 na 28 listopada 1942 r. Spotkanie zakończył występ artystyczny „Wysiedlonym ku pamięci, współczesnym ku przestrodze”.
Dzień później w zamojskim kościele oo. Franciszkanów z patriotycznym koncertem wystąpiła Orkiestra Symfoniczna im. Karola Namysłowskiego. Następnego dnia przed południem liczne delegacje złożyły wiązanki kwiatów pod pomnikiem Dzieci Zamojszczyzny u zbiegu ul. Piłsudskiego i Okrzei w Zamościu. Później w Zespole Szkół Ponadpodstawowych nr 4 im. Dzieci Zamojszczyzny odbyła się uroczysta akademia, a następnie otwarta została wystawa IPN poświęcona Dzieciom Zamojszczyzny. Na koniec zorganizowano konferencję naukową, którą wspólnie poprowadzili historycy Agnieszka Jaczyńska, dr Beata Kozaczyńska oraz dr hab. Bogusław Kopka z Akademii Zamojskiej.
Akcja wysiedleńcza rozpoczęła się w nocy z 27 na 28 listopada. Na pierwszy rzut poszedł Skierbieszów i okoliczne wioski, w tym m.in. Zawoda, Lipina Nowa oraz Sady. Niemcy zamierzali wysiedlić prawie 700 osad, ale ze względu na opór ludności i skuteczną walkę zbrojną partyzantów z AK i BCh do sierpnia 1943 r. deportowali ponad 110 tys. mieszkańców z blisko 300 polskich wsi. Warto dodać, że z 30 tys. wysiedlonych dzieci, znaczna część trafiła do niemieckich rodzin adopcyjnych, a co trzecie nie przeżyło wysiedleń.
Napisz komentarz
Komentarze