Uroczystości w rocznicę zagłady żydowskich mieszkańców Józefowa odbyły się przed miejscową synagogą 13 lipca. Tego dnia, poza pomnikiem "Macewa Pamięci", odsłonięta została również tablica z nazwiskami 194 ofiar. Jej fundatorem było Stowarzyszenie Wychowanków Liceum Ogólnokształcącego w Józefowie.
Autorem pomnika jest polski artysta Jerzy Kalina, znany z realizacji m.in. nagrobka ks. Jerzego Popiełuszki i pomnika Ofiar Tragedii Smoleńskiej 2010 roku na placu Piłsudskiego w Warszawie.
Albert Stankowski, dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego podkreślił, że pomnik jest inicjatywą mieszkańców Józefowa i dowodem ich szacunku dla przeszłości. – Oddajemy go pod ich opiekę wierząc, że w ten sposób tworzymy pomost pomiędzy przeszłością a przyszłością miasta i przyczyniamy się do budowy relacji, które ulepszą świat. W żydowskiej filozofii istnieje termin Tikkun Olam, naprawa świata. Wierzę, że dziś go odrobinę naprawiamy – mówił. Podkreślił, że odsłonięcie pomnika józefowskich Żydów jest jednym z kroków do realizacji tego celu. – To pierwsza z wielu Macew Pamięci, dzieł wybitnego polskiego artysty Jerzego Kaliny, które Muzeum Getta Warszawskiego we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej będzie wznosić w dawnych sztetlach – żydowskich miasteczkach, po których zostało tylko wspomnienie – zaznaczył.
Doniosłym elementem uroczystości było wystąpienie przedstawicieli żydowskich rodzin z Józefowa, którzy mieszkają obecnie w Izraelu. – Stoję tutaj w imieniu mojej mamy, która tutaj się urodziła i wychowała. 80 lat pamięci, od której nie sposób się uwolnić. Lata, kiedy dorastaliśmy bez babć i dziadków, ciotek i wujków, którzy zostali zamordowani tylko dlatego, że byli Żydami. W 1989 roku moja mama odwiedziła po raz pierwszy Józefów po 50 latach od swojej ucieczki przed grozą wojny. Spotkała mieszkańców miasteczka, wśród których żyła przez wiele lat – mówił Yossi Avni, pochodzący z józefowskiej rodziny Majmonów.
Udział w obchodach wzięli potomkowie zamordowanych, którzy mieszkają nie tylko w Polsce, ale również w Izraelu i Stanach Zjednoczonych oraz niemiecka delegacja władz Hamburga. Obecni byli również przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, kombatanci oraz członkowie rodzin, które ratowały Żydów w czasie okupacji.
Inicjatorem upamiętnienia żydowskich mieszkańców Józefowa jest Paweł Henryk Byra, prezes Stowarzyszenia Wychowanków Liceum Ogólnokształcącego w Józefowie, a organizatorami uroczystości są Muzeum Getta Warszawskiego i Burmistrz Józefowa.
„Macewa Pamięci” ma formę tradycyjnego żydowskiego nagrobka. Została wykonana z tafli szkła, na której umieszczono pamiątkową inskrypcję w trzech językach: polskim, angielskim i hebrajskim. Jest osadzona w kamiennej ramie przypominającej drzwi, wykonanej z wydobywanego w józefowskich kamieniołomach piaskowcach. Nawiązaniem do tragicznego losu józefowskich Żydów jest symboliczna mezuza – podłużne pudełko, które tradycyjnie umieszcza się w drzwiach żydowskich domów po prawej stronie. Wkomponowana w macewę, ma wyrażać przejście między światem żywych a umarłych. Pomnik został również usytuowany w nieprzypadkowym miejscu – przed dawną synagogą w Józefowie, w której obecnie znajduje się biblioteka.
Napisz komentarz
Komentarze