Ropień okołomigdałkowy - przyczyny
Najczęstszą przyczyną pojawienia się ropnia okołomigdałkowego jest nieleczona lub źle leczona angina ropna. W wyniku powikłań zakażenia bakteryjnego gardła i migdałków podniebiennych dochodzi do rozwoju patogenu na sąsiadujące struktury anatomiczne. W sprzyjających warunkach bakterie zaczynają obejmować kolejne tkanki, w tym również przestrzeń znajdującą się pomiędzy boczną ścianą gardła a torebką otaczającą migdałek. To właśnie w tym miejscu zaczyna się tworzyć zbiornik ropy - efekt stanu zapalnego - będący właśnie ropniem okołomigdałkowym.
Ale poza powikłaniem anginy, ropień okołomigdałkowy może powstawać także z innych powodów. Bywa konsekwencją zapalenia migdałków albo skutkiem niedostatecznej higieny jamy ustnej, w wyniku której doszło do rozmnożenia się beztlenowców - bakterii, które na co dzień bytują w mikroflorze błony śluzowej gardła. Ponadto uważa się, że większe ryzyko tego typu zmian ropnych występuje u osób z problemami stomatologicznymi (próchnica, świeża ekstrakcja), cierpiącymi na przewlekłe choroby gardła, a także nałogowo palącymi papierosy.
Ropień okołomigdałkowy - objawy
Objawy towarzyszące pojawieniu się ropnia okołomigdałkowego są męczące i krępujące. Symptomem świadczącym o zmianach toczących się w przestrzeni okołomigdałkowej są przede wszystkim dolegliwości gardłowe - silny ból gardła utrudniający przełykanie, niekiedy promieniujący w stronę ucha, uczucie przeszkody, zalegania czegoś w przełyku. Ponadto typowymi objawami są: szczękościsk, ślinotok, mowa kluskowa, jednostronny obrzęk, gorączka i dreszcze oraz nieprzyjemny zapach z ust.
U chorych w badaniu przedmiotowym łatwo daje się zauważyć obrzęk i zaczerwienienie migdałków podniebiennych (wskazujących na ostre zapalenie), włóknisty nalot, jednostronne uwypuklenie przestrzeni okołomigdałkowej i węzłów chłonnych szyjnych, a także skierowanie w jedną stronę języczka.
Jak wygląda ropień okołomigdałkowy? Jak już wspomniano, to treść ropna zlokalizowana pomiędzy torebką migdałka a powięzią ściany bocznej gardła, która najczęściej stanowi następstwo nacieku. W zależności od umiejscowienia ropień okołomigdałkowy przesuwa migdał w konkretnym kierunku. Najczęściej występującym, bo aż w 80%, jest ropień przednio-górny, który sprawia, że podniebienie uwypukla się w charakterystyczny sposób, a sam migdałek zostaje „zepchnięty” w dół i ku tyłowi.
Ropień okołomigdałkowy - leczenie
Pierwszy sposób leczenia ropnia okołomigdałkowego to antybiotykoterapia. Najczęściej podawanym lekiem jest penicylina, na którą bakterie paciorkowca Streptococcus pyogenes, jak również bakterie beztlenowe są bardzo wrażliwe. Niemniej jednak terapia może opierać się również na wdrożeniu innych antybiotyków o szerokim spektrum działania, jak cefuroksym lub klindamycyna. U niektórych chorych wystarczająca jest monoterapia, u innych występuje konieczność wdrożenia dwóch antybiotyków - to kwestia rodzaju zakażenia oraz cech indywidualnych pacjenta.
Zwykle podanie antybiotyku odbywa się w postaci dożylnej, co skutkuje szybszym efektem terapeutycznym. Niekiedy skuteczna jest sama antybiotykoterapia, jednak w dużym odsetku przypadków niezbędna okazuje się interwencja chirurgiczna.
Punkcja, a następnie nacięcie i poszerzenie jamy ropnia, w celu usunięcia nagromadzonej treści ropnej, jest przeprowadzana w znieczuleniu miejscowym, choć u małych pacjentów wskazane jest podanie pełnej narkozy. Jeśli zmiany ropne mają charakter umiarkowany, wystarczające jest wykonanie punkcji z aspiracją (usuwaniem) treści ropnej oraz nacięcie zmiany. Jeżeli natomiast ropień jest duży i wiąże się z ryzykiem powikłań, rozważa się zastosowanie tak radykalnych metod jak tonsylektomia. Trzeba jednak wiedzieć, że chirurgiczne usunięcie migdałka, eliminuje co prawda nawrotowość chorób w tych strukturach gardła, ale niesie konsekwencje, między innymi trwałe obniżenie odporności, której migdałki są przecież ważnym elementem.
Leczenie ropnia migdałkowego w większości przypadków, gdyż dotyczy głównie dzieci i młodzieży, wymaga hospitalizacji. Pobyt w szpitalu trwa średnio do tygodnia, po czym przez kolejne dni zalecana jest antybiotykoterapia doustna w domu. Jest o tyle ważne, że zabezpiecza przed rozwinięciem się ropowicy, jaka grozi objęciem kolejnych tkanek twarzoczaszki i śródpiersia, co jest stanem bardzo niebezpiecznym.