O tym, jak ważne jest to wydarzenie, wyjaśnia Marek Kwiecień, wiceprezes Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Weksylologicznego, pomysłodawca i realizator zamojskich obchodów Dnia Flagi, wykładowca Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej im. Jana Zamoyskiego w Zamościu, Ambasador "Dobrej Flagi".
Dla porządku kilka wyjaśnień. Zarówno chorągiew, jak i flaga zaliczane są do weksyliów, tj. znaków rozpoznawczych. Jako chorągiew określa się „znak rozpoznawczo-bojowy używany od XIII do XIX w. przez państwa, ziemie, miasta, dwory, rody, bractwa lub cechy. Był to przymocowany do drzewca kwadratowy lub prostokątny płat, najczęściej o barwie tarczy herbowej, z wyszytym lub malowanym godłem. Obecnie mianem tym określa się weksylia, które są odzwierciedleniem herbu (czyli płat o barwie tarczy herbowej). Na barwach umieszczone jest godło o tak zmienionych kształtach, by zająć jak największą powierzchnię. Mianem chorągwi określa się również weksylia kościelne.” . Z kolei mianem flagi jest określane „weksylium używane głównie na lądzie, mocowane do drzewca (masztu) lub liny. Flaga jest znakiem dwustronnym umieszczonym na pojedynczym płacie materiału. Wzór na stronie głównej (awers) ma lustrzane odbicie na stronie odwrotnej (rewers). Chcąc opisać flagę, zawsze prezentujemy stronę główną, rozpoczynając od strony od drzewca lub liny. Niemal zawsze flaga ma kształt prostokąta. Flaga jest najmłodszym, lecz najbardziej rozpowszechnionym rodzajem weksyliów. Najczęściej występujące rodzaje flag to: państwowa, narodowa, głowy państwa, urzędowa, rangowa, funkcyjna (premiera, ministrów, szefów służb), rodzajów sił zbrojnych.”
Chorągiew jest jednym z typów weksyliów, które jest przymocowane na stałe do drzewca, z możliwością odłączenia płata w celu jego poprawnego przechowywania. Elementy chorągwi:
- bławat – najważniejsza część chorągwi, posiada określone wymiary podawane w centymetrach, będąca płachtą materii o barwie tarczy herbowej – często podwójnie złożonej i zszywany – na której przy pomocy rozmaitych technik umieszczano godło i inne elementy ikonograficzne wynikające z tradycji, aktualnego obyczaju lub przepisów prawa. Bławat mocowany jest do drzewca;
- drzewce – składa się z głowicy - jej zwieńczenia, puszki i metalowej tulei, dwu-częściowego drzewca z drewna toczonego (wykonany ze szlachetnego drewna najczęściej bukowego lub dębowego), na ogół o średnicy 5,0 cm, tulei metalowej łączącej obydwie części drzewca, oraz metalowej stopki
umieszczonej na dolnym końcu drzewca. Do drzewca przymocować można także wstęgi orderowe, w przypadku gdy właściciel chorągwi jest również posiadaczem jakiegoś orderu;
- strefy – pasy barwne poziome i pionowe występujące na chorągwiach i flagach. Barwy stref flag wywodzą się z barw pól i godeł heraldycznych umieszczanych na chorągwi.
Dlaczego taka Chorągiew Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego, o takim wzorze i barwach?
Wiadomo, że symbol to znak, za którym stoi jakaś bardzo bogata rzeczywistość. Postanowiłem, aby ogólna kompozycja Chorągwi nawiązywała bezpośrednio do godła szlacheckiego herbu Jelita Zamoyskich.
Taki zabieg jest zgodny z procesem tworzenia znaków w okresie staropolskim, które także często odwoływały się do godeł rodowych. Idea projektu Chorągwi koncentrować ma się na elementach cementujących i wyróżniających Chorągiew Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego. Zgodnie zatem z tradycją weksylium - chorągiew powinien być nośnikami manifestacji herbu Jelita.
Chorągiew jest hierarchicznie wyższe rangą weksylium, będące płatem w barwie pola tarczy herbowej z malowanym bądź aplikowanym nań godłem herbu bez tarczy, przytwierdzona jest na stałe do drzewca. Współcześnie zmierza się w kierunku scalania w jeden system znaków weksyliów i herbów. Proponuję przyjęcie tego kierunku przemyśleń i działań. Chorągiew Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego powinna być zastrzeżona do wyłącznego użytku stowarzyszenia. Przy jej projektowaniu uwzględnić należy zasadę tworzenia, a mianowicie powinna być skomponowana z tynktur heraldycznych (odpowiednikiem srebrna jest biel, zaś złota barwa żółta). Chorągiew jest dwustronna, przy opisie uwzględnia się jednak jej stronę główną, określoną z perspektywy patrzącego.
Projekt Chorągwi Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego należy opisywać następująco:
Chorągiew wykonana w jednym egzemplarzu stanowi poziomy płat materii o barwie czerwone i jest dwustronna. Bławat chorągwi posiada wymiary 150 x 240 przytwierdzony krótszym bokiem do drzewca. W przedniej części bławatu umieszczone jest centralnie godło Jelita a część swobodna, cięta w skos dzielona jest na 7 złoto-czerwonych stref - pasów odpowiadającą liczbie bastionów Twierdzy Zamość.
Chorągiew Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego u swego zarania staje się ciekawym weksylium. Nazwa chorągiew i podanie wymiarów płata oraz jego opis, przytwierdzona do drzewca – nadaje temu weksylium charakter znaku chorągiewnego. Wykonany powinien być więc w jednym, jedynym egzemplarzu. Przyjęcie takiego weksylium, stwarza możliwość pełnej indywidualizacji chorągwi. W ten sposób chorągiew będzie nie tylko symbolem odróżniającym daną wspólnotę rekonstrukcyjną od innych, ale także symbolem pozwalającym lepiej identyfikować się lokalnemu społeczeństwu z Zamojską Grupę Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego. Zgodnie ze staropolską tradycją weksylium - Chorągiew Zamojskiej Grupy Rekonstrukcji Historycznej Jana Sobiepana Zamoyskiego powinien być nośnikami manifestacji herbu, herbu Jelita Zamoyskich.
Napisz komentarz
Komentarze