Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
piątek, 29 marca 2024 02:07
Reklama
Reklama baner wyborczy Michał Mulawa

To było bolesne, nie do opisania... (Zamościanka opowiada wojenną historię po 70 latach milczenia)

– Przez ponad 70 lat nie mogłam tego z siebie wydobyć. Uznałam jednak, że w końcu powinnam opowiedzieć o moich obozowych i wojennych przeżyciach – mówi Janina Dubel z Zamościa.
To było bolesne, nie do opisania... (Zamościanka opowiada wojenną historię po 70 latach milczenia)

Autor: Bogdan Nowak

Pani Janina urodziła się 8 marca 1932 r. w podzamojskim Żdanowie. Jej rodzice Stefania i Wacław Bielak (pracował przed wojną w Zamościu w fabryce, która produkowała meble) mieli tam niewielki dom. Pani Janina pamięta, że wprawdzie tej rodzinie żyło się dosyć skromnie, jednak tym czego nigdy nie brakowało była... rodzicielska mądrość i miłość. 


W 1942 r. pani Janina wraz z rodziną trafiła do obozu przejściowego w Zamościu. Oto jej historia:
We wrześniu 1939 r. rozpoczęłam naukę w pierwszej klasie Szkoły Podstawowej w Żdanowie. Budynek był nowy, piętrowy. Niedługo dzieci się nim cieszyły... Zaraz po wybuchu wojny widziałam przemarsz niemieckich wojsk przez naszą miejscowość. Żołnierze byli czyści, dobrze ubrani i uzbrojeni. Potem w Żdanowie pojawili się Rosjanie, którzy także w 1939 r. napadli na nasz kraj. Oni wyglądali jak... żebracy. Byli też brudni, niechlujni. Jechała z nimi kuchnia wojskowa. Tam były dwa kotły. W jednym gotowała się kasza, w drugim wieziono margarynę. Widziałam jak ruski kucharz, umorusaną ręką, brał tę margarynę i wrzucał do kotła. Wszystko ociekało brudem, śmierdziało. Od tego czasu na margarynę nie mogę nawet patrzeć... 
Pamiętam też inną scenę. Mój dziadziuś Andrzej Stopa zabrał mnie do miejsca, gdzie przy drodze zgromadzono kilkudziesięciu polskich żołnierzy. To byli jeńcy. Stał przy nich oficer sowiecki, żydowskiego pochodzenia. I on zrywał polskim żołnierzom pagony, guziki! Dziadek nie mógł tego widoku znieść. Bardzo płakał... 


Podczas wojny naszą szkołę zajął Wehrmacht. Niemieccy żołnierze zachowywali się przyjaźnie wobec miejscowych dzieci. Bawiliśmy się z nimi, a ja nauczyłam się trochę "szprechać" po niemiecku. Dwa kilometry od naszej szkoły było lotnisko (w Mokrem). Startowały stamtąd różne samoloty m.in. zwiadowcze. Z nich zrzucono ulotki, także na naszą wieś. Tak było np. wtedy, gdy zaczęło być głośno o mordzie na polskich oficerach w Katyniu. Prawda była inna, ale Rosjanie głosili, że odpowiedzialni za nią byli Niemcy. Z tego powodu hitlerowcy wydrukowali ulotkę, którą dotarła także do nas. Był tam namalowany słoń stojący tyłem oraz napis: "Prawda rosyjska tyle wytrwa, ile ten słoń na tym ogonku ustoi".  


Niemcy wywieźli Żydów (według spisu powszechnego z 1921 r. w Żdanowie żyło 40 osób pochodzenia żydowskiego – przyp. red.) z naszej miejscowości do getta w Zamościu, a potem ich zamordowali. Ich los mieli potem podzielić Polacy. Wysiedlano kolejne wsie na Zamojszczyźnie. Domy wypędzonych zajmowali niemieccy koloniści. W 1942 r., Niemcy przyszli także do Żdanowa (w "Leksykonie miejscowości historycznych dawnego województwa zamojskiego" napisanym przez Józefa Niedźwiedzia możemy przeczytać, że wysiedlenie tej miejscowości odbyło się 18 grudnia 1942 r. Natomiast z zapisków Marcina Olchowskiego ps. Gwiazda, komendanta BCh gminy Mokre, wynika, że stało się to dzień później. Podczas tej akcji został także wysiedlony sąsiedni Żdanówek).        

Więcej na ten temat w papierowym wydaniu Kroniki Tygodnia. 

 



Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze

 

 

ReklamaBaner reklamowy - firma suflidowo
ReklamaBaner B1 firmy Replika
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: PO to dnoTreść komentarza: Bolszewicy.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:45Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: Jasio 1 cy.Treść komentarza: Rząd chce by dzieci były GŁUPIE na POziomie ich ministrów ! Nie może być obywatel mądrzejszy od ministry , głupi obywatel to obywatel łatwo dający się manipulować ! To taki typowy wyborca platformy obywatelskiej - tuman POspolity ! Na wzór szefa partii :)Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:42Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: trwTreść komentarza: Ocena z religii nie była wliczana do średniej, kiedy ja chodziłem do liceum 30 lat temu. Widać jak kościół kat. rozszerzył swoje wpływy. Dobrze, że zostaną one należycie ukrócone.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:35Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: BeckerTreść komentarza: Oby tym razem fontanna była sprawna dłużej niż kilka tygodni.... szczególnie w sezonie turystycznymData dodania komentarza: 27.03.2024, 20:41Źródło komentarza: Zamość: Ruszyły prace przy fontannie. W czerwcu ma już działaćAutor komentarza: BrawoTreść komentarza: Rozmowa z krzesłem zawsze kończt się bezsensem.Data dodania komentarza: 27.03.2024, 19:19Źródło komentarza: W środę strajk generalny rolników w całej Polsce [MAPA] Możliwe utrudnienia w gm. SitnoAutor komentarza: Pociesznie są ci komuniści z GW i wy za nimiTreść komentarza: ,,chcą wolnego w Wolny Piątek"Data dodania komentarza: 27.03.2024, 18:27Źródło komentarza: Czy Polacy chcą wolnego w Wielki Piątek? Sondaż dał jednoznaczną odpowiedź
Reklama
Reklama