Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
piątek, 29 marca 2024 15:37
Reklama Baner reklamowy - Mrówka Zamość
Reklama baner wyborczy Michał Mulawa

Ocalić od zapomnienia - tradycja świąt Bożego Narodzenia

To był niezwykły projekt uczniów klasy III o profilu straży granicznej Liceum Ogólnokształcącego Centrum Szkół Mundurowych Zamość. Młodzi ludzie wykonali własnoręcznie tradycyjne ozdoby bożonarodzeniowe. Odnaleźli również w swoich rodzinnych domach dawne sprzęty, jak dzieża czy maselnica. Ich opiekunka Agnieszka Oseła zdjęcia opatrzyła fragmentami dotyczącymi obrzędów i zwyczajów związanych z obchodami Bożego Narodzenia, pochodzącymi z jej rozprawy doktorskiej. Poniżej prezentujemy ten materiał.
Ocalić od zapomnienia - tradycja świąt Bożego Narodzenia

To przez tradycję wyróżniony jest majestat człowieka

Cyprian Kamil Norwid


 

Święta Bożego Narodzenia owiane są przedziwnym czarem i urokiem, na który składają się nierozerwalnie z nimi związane zwyczaje i obrzędy ludowe. Boże Narodzenie to najważniejsze i najbardziej uroczyste święta w polskiej tradycji, obchodzone pod znakiem miłości i pokoju. Tradycyjną formą świątecznej dekoracji był „pająk”, zawieszany u powały. Ze względu na różnorodność form oraz używanych materiałów można wyróżnić pająki: kuliste, ostrosłupowe, tarczowate, krystaliczne, promieniste i żyrandolowe. Wnętrza dekorowano makatami, serwetami, firankami wykonanymi z białej bibuły. Ramy obrazów zdobiono sztucznymi kwiatami oraz gałązkami świerku lub jodły, by podkreślić, że Chrystus narodził się w stajence. W zielonych gałązkach widziano rodzące się życie, z którego można czerpać siły witalne. Podłogę zaścielano słomą, stół wigilijny sianem, aby upodobnić dom do szopki, w której narodził się Jezus. W kącie stawiano snop niemłóconego zboża, zapewniający ciągłość wegetacji, trwanie dobrobytu, nieprzerwaną pomyślność. Dla niektórych „król” oznaczał Chrystusa, jednak dla większości symbolizował postaci mędrców, którzy przybyli do betlejemskiej szopki z pokłonem. W niektórych domach robiono drewniane miniaturki szopki betlejemskiej. Gospodarz wycinał w warsztacie stolarskim drewniany materiał na konstrukcję szopki. Dach wykonywano ze słomy, żłóbek z drewna. Postacie Jezusa, pasterzy, Trzech Króli, owieczek wyplatano ze słomy. Figurki strugano też w drewnie, a później kupowano gipsowe.

W okresie przedwojennym ubogie rodziny wiejskie spożywały kolację wigilijną na dzieży, służącej do wyrabiania ciasta na chleb. Stąd zwyczaj ustawiania dzieży pod stołem. Do dzieży wsypywano żyto lub pszenicę. Na zbożu układano zawinięty w lnianą serwetę chleb, aby zapewnić dostatek chleba w nadchodzącym roku. Oprócz dzieży ustawiano pod stołem maselnicę. W tak przygotowanej scenerii świętowania trwała obrzędowa akcja Wigilii. Odświętny wystrój izby, panujący w niej półmrok, palące się świece na choince, tworzyły swoistą scenerię do tego, co miało się rozegrać później.

Zanim w domach pojawiła się choinka tradycyjną ozdobą była podłaźniczka: czubek jodły, świerku lub sosnowa gałąź, wieszane pod sufitem. Podłaźniczki zdobione były jabłkami, orzechami, ciasteczkami, kolorową bibułą, słomianymi gwiazdkami, wstążkami i przede wszystkim „światami”, jak nazywano krążki, wykonane z opłatków. Ludzie wierzyli w ich magiczną moc przyczyniania się do urodzaju i zapewniania powodzenia. Tradycyjne ozdoby choinkowe również posiadały swoją symbolikę. Wierzono, że jabłka i orzechy pomagały w miłości, płonące na wigilijnym drzewku świece były symbolem narodzin Światłości Świata- Chrystusa, gwiazda betlejemska na czubku choinki to drogowskaz, który zaprowadził Trzech Króli do stajenki oraz dla wszystkich podróżników, którzy dzięki niej trafiają do domu. Rajskie jabłuszko miało wpływać pozytywnie nie tylko na zdrowie, ale i urodę; dzwoneczki– oznaczają dobrą nowinę, jaką jest narodzenie Jezusa; aniołki wieszano na choince, aby opiekowały się domem; pierniczki miały przynieść dostatek domownikom w nadchodzącym roku, zaś papierowe łańcuchy oznaczały zniewolenie grzechem (węża kuszącego pierwszych ludzi w raju), ale również symbolizują zacieśnianie więzi rodzinnych – Święta Bożego Narodzenia to przecież rodzinny czas.

Obrzędy i obyczaje ludowe niestety obecnie coraz bardziej zanikają. Postanowiliśmy odnaleźć w naszych rodzinnych domach dawne sprzęty gospodarskie i własnoręcznie wykonać ozdoby bożonarodzeniowe, aby ocalić je od zapomnienia.

Rozważcie, czy chcecie być trendy, czy tak jak my ozdobicie swoje choinki zgodnie z tradycją, symboliką i według wskazówek naszych pradziadów, za którymi powtórzyć chcemy dla Was najserdeczniejsze życzenia:

Na szczęście, na zdrowie, na ten Nowy Rok,

Żeby Wam się rodziła pszenica i groch.

Buraki jak pniaki, proso,

Żebyście nie chodzili boso.

Masło w dzieży, a ser w beczce,

Małe dziecię w kolebeczce.

Ażebyście długo żyli,

kapeluszem wódkę pili,

I byli weseli, jak w niebie Anieli.


 

Agnieszka Oseła

wraz z uczniami klasy 3C Liceum Ogólnokształcącego

Centrum Szkół Mundurowych Zamość



Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze

 

 

ReklamaBaner reklamowy firmy GOLDSUN
ReklamaBaner B1 firmy Replika
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: ?????Treść komentarza: A jak w okręgu nie ma lokalu wyborczego to co ?Data dodania komentarza: 28.03.2024, 16:02Źródło komentarza: Wybory samorządowe. Kandydaci na wójtów, burmistrzów w powiecie zamojskimAutor komentarza: Niesprawiedliwość.Treść komentarza: Mam wątpliwości, czy sprawcy zostaną ukarani za swój bestialski czyn. Biedny Eryk został napadnięty i ciężko pobity do tego stopnia,że leżał na ziemi. Na koniec jakby tego było mało dostał cios lub kilka w twarz.To tragiczne wydarzenie nagrywała i prawdopodobnie rozsyłała prowodyrka napadu. Jaki trzeba mieć charakter ,jakim trzeba być zwyrodnialcem,żeby dokonać takiego czynu ? Eryka ,młodego niewinnego człowieka nie ma już od roku.Czy jego tragiczna śmierć coś znaczy ? Czy doczeka się jakiejkolwiek kary ? Teraz jest ważniejsza ochrona sprawców? Czyż taki nieludzki czyn nie zasługuje na potępienie i karę ? Ludzie przecież młody niewinny człowiek został zakatowany a społeczeństwo dostaje informacje ze sądu, że sprawy są utajnione. Czy to się dzieje naprawdę ?Data dodania komentarza: 28.03.2024, 11:41Źródło komentarza: Zamość: Proces ws. śmierci Eryka za zamkniętymi drzwiamiAutor komentarza: PO to dnoTreść komentarza: Bolszewicy.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:45Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: Jasio 1 cy.Treść komentarza: Rząd chce by dzieci były GŁUPIE na POziomie ich ministrów ! Nie może być obywatel mądrzejszy od ministry , głupi obywatel to obywatel łatwo dający się manipulować ! To taki typowy wyborca platformy obywatelskiej - tuman POspolity ! Na wzór szefa partii :)Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:42Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: trwTreść komentarza: Ocena z religii nie była wliczana do średniej, kiedy ja chodziłem do liceum 30 lat temu. Widać jak kościół kat. rozszerzył swoje wpływy. Dobrze, że zostaną one należycie ukrócone.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:35Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: BeckerTreść komentarza: Oby tym razem fontanna była sprawna dłużej niż kilka tygodni.... szczególnie w sezonie turystycznymData dodania komentarza: 27.03.2024, 20:41Źródło komentarza: Zamość: Ruszyły prace przy fontannie. W czerwcu ma już działać
Reklama
Reklama