Przejdź do głównych treściPrzejdź do wyszukiwarkiPrzejdź do głównego menu
czwartek, 28 marca 2024 21:49
Reklama Baner reklamowy FOOD P
Reklama baner wyborczy Michał Mulawa

Opłatek – symbol pojednania

Bez dzielenia się opłatkiem w Polsce nie ma świąt Bożego Narodzenia.
Opłatek – symbol pojednania

Opłatek (łac. oblatum – dar ofiarny) to rodzaj delikatnego przaśnego ciasta z białej mąki i wody, bez żadnych dodatków i ulepszaczy. W formie jaki znamy dziś pojawił się w X w. w benedyktyńskim opactwie w Cluny. W Polsce początkowo też wypiekany tylko w klasztorach, od XV w. zaczęli zajmować się tym słudzy kościelni. Wiek później doszło do intensywnego rozwoju żelazorytnictwa związanego z produkcją szczypiec (misternych form służących do ich wypieku).

Na stołach Rzeczypospolitej opłatek pojawił się w XVIII w., kiedy katolicka szlachta zaczęła się nim łamać z bliskimi. W XIX- XX w. opłatek był wykorzystywany do wytwarzania ozdób świątecznych. Był to zwyczaj odnotowany jedynie na ziemiach polskich. Wypiek opłatków według zapisków anonimowego kronikarza wyglądał tak: "Gdy nadszedł czas, codziennie po nabożeństwie w specjalnym pomieszczeniu, z czystej, przesianej mąki pszennej zaczynionej w wodzie, na papkę przygotowywał ciasto. Nad czeluścią pieca chlebowego przygotowywał ogień, po czym nabrawszy do naczynia papki czerpał ją łyżką i ulewał na tabliczkę rytowaną szczypców żelaznych, po czym zamykał to żelazko i wsadzał w ogień. Po dwóch, trzech minutach wyciągał szczypce z ognia, otwierał je i wrzucał opłatek na deskę wspartą o polepę pieca. Kluskowate wygniotki, jakie tworzyły się u brzegów prostokątnego opłatka obcinał żelaznymi nożycami".  

Świat opłatków

„Święty chleb – opłatek, pieczywo liturgiczne i obrzędowe” taki tytuł nosi wystawa czasowa w Wikarówce w Zamościu. Z powodu obostrzeń zobaczyć można ją tylko w Internecie.

 – Na naszej wystawie zgromadziliśmy bogatą kolekcję przeróżnych opłatków. Starsi zapewne pamiętają kolorowe opłatki, które organista przynosił do domu. Żółty był dla konia, zielony dla krowy i różowy dla trzody chlewnej, biały dla gospodarza. Dzisiaj ten podział już praktycznie nie istnieje, a jeśli, to w szczątkowej formie – mówi ks. Robert Strus, proboszcz parafii katedralnej.

Poza opłatkami znajdują się tu hostie, komunikanty, dawne narzędzia do wytwarzania opłatków używanych przez organistów. Wśród nich żelazne szczypce, zakończone dwoma prostokątnymi matrycami i wykrojniki do komunikantów po Stanisławie Franeckim (1899-1980), organiście w parafiach Uchanie, Szpikołosy, Suchowoli. Ale też zobaczymy pieczęć heraldyczną ks. Feliksa Pawła Turskiego herbu Rogala (1729-1800), biskupa chełmskiego, wyciśniętą przez papier w opłatku na dokumencie „Dekret redukujący zobowiązania Kanonii Morelowskiej” (rękopis, papier czerpany) ze zbiorów Muzeum Sakralnego Katedry Zamojskiej.

 – Na ekspozycji prezentujemy także księgi z ilustracjami i opisem dzielenia się opłatkiem, przedstawiające proces przygotowania opłatka. Zanim znajdzie się on na stołach, trzeba zasiać ziarno, uprawiać je, potem skosić, przywieźć zboże do domu, przerobić ziarno na mąkę i dopiero z tego wypieka się opłatki. Prezentujemy też narzędzia używane przez rolnika do zasiania ziarna, po efekt końcowy mąkę zamojską i piękny wieniec dożynkowy z Mokrego – opowiada ks. Strus.

To tylko jeden z bardzo wielu artykułów, które ukazały się w świątecznej kronice Tygodnia, którą wciąż możecie kupić w formie e-wydania.


Podziel się
Oceń

Napisz komentarz
Komentarze

 

 

ReklamaBaner reklamowy firmy GOLDSUN
ReklamaBaner B1 firmy Replika
Reklama
KOMENTARZE
Autor komentarza: PO to dnoTreść komentarza: Bolszewicy.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:45Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: Jasio 1 cy.Treść komentarza: Rząd chce by dzieci były GŁUPIE na POziomie ich ministrów ! Nie może być obywatel mądrzejszy od ministry , głupi obywatel to obywatel łatwo dający się manipulować ! To taki typowy wyborca platformy obywatelskiej - tuman POspolity ! Na wzór szefa partii :)Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:42Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: trwTreść komentarza: Ocena z religii nie była wliczana do średniej, kiedy ja chodziłem do liceum 30 lat temu. Widać jak kościół kat. rozszerzył swoje wpływy. Dobrze, że zostaną one należycie ukrócone.Data dodania komentarza: 28.03.2024, 10:35Źródło komentarza: Zmiany w pracach domowych i ocenach z religii. I to od razu po WielkanocyAutor komentarza: BeckerTreść komentarza: Oby tym razem fontanna była sprawna dłużej niż kilka tygodni.... szczególnie w sezonie turystycznymData dodania komentarza: 27.03.2024, 20:41Źródło komentarza: Zamość: Ruszyły prace przy fontannie. W czerwcu ma już działaćAutor komentarza: BrawoTreść komentarza: Rozmowa z krzesłem zawsze kończt się bezsensem.Data dodania komentarza: 27.03.2024, 19:19Źródło komentarza: W środę strajk generalny rolników w całej Polsce [MAPA] Możliwe utrudnienia w gm. SitnoAutor komentarza: Pociesznie są ci komuniści z GW i wy za nimiTreść komentarza: ,,chcą wolnego w Wolny Piątek"Data dodania komentarza: 27.03.2024, 18:27Źródło komentarza: Czy Polacy chcą wolnego w Wielki Piątek? Sondaż dał jednoznaczną odpowiedź
Reklama
Reklama